TÜP BEBEK TEDAVİ AŞAMALARI NELERDİR?
1) Çiftin Değerlendirilmesi
Kadın ve erkeğin değerlendirilmesi bu konuda deneyimli bir uzman tarafından yapılmalıdır. Bazı hormon testleri (AMH, TSH, Prolaktin gibi) , jinekolojik tam bir muayene ile ultrason kontrolü, tüplerin değerlendirebilmesi için ilaçlı rahim filmi ; spermiogram ile bazı kan testleri ilk değerlendirme için genellikle yeterlidir. Değerlendirme sonucu eğer tedavi öncesi düzeltilmesi gereken bir problem varsa bunların çözülmesi ve ön hazırlık döneminde bazı vitaminlerin başlanması uygundur.
2) Yumurtalıkların Uyarılması (Stimülasyon) Dönemi
Muayene bulgularınız ve daha önceki tedavileriniz gözönünde bulundurularak size en uygun olan tedavi protokolü belirlenir. Tedavide uzun protokol denilen yaklaşık 3 hafta süren protokoller veya kısa protokol dediğimiz adet döneminde başlanılan ve genellikle 2 haftadan kısa süren (ortalama 11-13 gün) protokoller tercih edilebilir. Tedaviye başlarken ve tedavi boyunca belli aralıklarla ultrason ve kan tahlili yapılması gerekecektir (kısa protokoller için genellikle 11-13 günlük süreçte 3-4 kez ultrason ve 2 kez kan tetkiki gerekmektedir). Yumurta geliştirici ilaçlar göbek çevresine yapılan iğneler olup temelde vücudunuzda bulunan yumurta büyütücü hormonların benzeridir. Yumurta geliştirici iğnelerin dozu doktorunuz tarafından yumurta rezerviniz, yaşınız, kilonuz ve varsa daha önceki tedavilere yumurtalıklarınızın verdiği cevaplar gözönüne alınarak belirlenir.
3)Çatlatma İğnesi Uygulanması ve Yumurta Toplanması (OPU) Dönemi
Göbekten yapılan iğnelerle yeterli yumurta büyüklüğü ve sayısına ulaşıldıktan sonra çatlatma iğnesi olarak adlandırılan olgunlaştırıcı iğneleriz zamanlaması yapılır. Piyasada farklı isimlerle satılan çatlatma iğneleri olmakla beraber içerik olarak temelde iki farklı çeşidi vardır (hCG içerenler/ GnRH analog içerenler). Bu çatlatma iğnelerinin hangisinin ne kadarlık dozda kullanılacağını doktorunuz belirleyecektir. Çatlatma iğnesi uygulandıktan ortalama 35 saat sonra yumurta toplam işlemi (Oocyte Pick Up; OPU) gerçekleştirilir.
Yumurta toplama işlemi sedasyon anestezisi dediğimiz damardan uygulanan anestetik ilaçlar yardımıyla ağrısız ve 10-15 dakika gibi oldukça kısa süre gerektiren bir işlemdir. Anestezi uygulanan her tıbbi uygulamada olduğu gibi işlem öncesi 6 saat süre ile aç olunması , birşey yiyip içilmemesi gerekir.
Yumurta toplama işlemi günü eşinizden sperm örneği alınacak ve dölleme işlemi öncesi hazırlanarak en kaliteli olanları yoğunlaştırılacaktır. İşlemde taze ve hareketliliği yüksek sperm kullanılabilmesi için eşinizin işlemden önce 2-3 gün süreli cinsel perhiz yapması önerilir. Yumurta toplandığı gün tedavinize yeni ilaçlar eklenecektir ( progesteron gibi..)
4) Döllenme
Yumurtaların spermle döllenmesi işlemi laboratuarda embriyolog tarafından yapılır. Döllenmenin gerçekleşebilmesi için çeşitli teknik yöntemler mevcuttur: **In Vitro Fertilizasyon (IVF) Yöntemi: Bu yöntemde toplanan yumurtalar özel kültür kaplarına konularak her bir yumurtanın etrafına yeterli sayıda sperm konularak spermin yumurtayı döllemesi beklenir. Döllenmenin olup olmadığı 16-18 saat sonra mikroskop ile değerlendirilir.
**Intra Cytoplasmic Sperm Injection (ICSI) Yöntemi: Bu yöntemde yumurtalar ayıklandıktan sonra mikroskop altında her bir yumurtanın içine embriyolog tarafından seçilen 1 sperm konularak ( özel iğnelerle injekte edilerek) spermin yumurtanın içine girdiğinden emin olunur. Günümüzde daha çok tercih edilen yöntem budur. Döllenmenin olup olmadığı 16-18 saat sonra mikroskop ile değerlendirilir.
**IMSI (Yüksek Mikroskopik Büyütmeyle Seçilmiş Sperm Mikroenjeksiyonu) : IMSI yöntemi özellikle spermde şekilsel bozukluk olan çiftlerde sperm seçimi yapmaya yarayan bir yöntem olup standart mikroskoplara göre spermin çok daha detaylı değerlendirilmesine olanak tanır. Bu yöntemle 6000-8000 kat büyütmeyle değerlendirilen sperm hücresinde baş anomalilarinin vb tanısı daha hassas bir şekilde ortaya konulabilmektedir.
5)Embriyoların Laboratuarda Takibi
Dölleme işleminden 16-18 saat sonra döllenmenin gerçekleşip gerçekleşmediği embriyolog tarafından kontrol edilir. Embriyolar inkubatör denilen özel takip edilir.
6)Embriyo Transferi
Embriyo transfer işleminin zamanlaması doktorunuz tarafından yapılacaktır. Rahim iç zarı ya da hormon değerlerinizin uygun olmadığı şartlarda transfer işlemi bir sonraki aya ertelenerek embriyolarınız dondurulması gerekebilir. Embriyo transfer işlemi yumurtanın toplandığı ay yapılacaksa transfer işlemi toplamadan sonraki 3.-4. veya 5. günde yapılır. Embriyo transfer günü doktor ve embriyolog tarafından embriyo sayısı, kalitesi ve varsa önceki tedavi sonuçlarınız gözönüne alınarak belirlenecektir.
Transfer sonrası geride kalan iyi kalitede embriyolarınız olduğu taktirde bu embriyoları dondurarak saklatabilirsiniz.
Transfer işlemi ağrısız bir işlem olup vaginal muayene olabilen hastalarda herhangi bir anestezi uygulaması vb gerektirmez. işlem öncesi su içerek idrara sıkışık olmanız istenir, bu şekilde ultrasonda transfer kateteri ve embriyonun bırakıldığı yer net olarak izlenebilir. Transfer işlemi sonrası odaya alınarak yaklaşık 1 saat dinlenmeniz sağlanır. Transfer sonrası kullanılacak ilaçlar ve dikkat edilecek hususlar da anlatıldıktan sonra taburcu olabilirsiniz.
7)Transfer Sonucunun Değerlendirilmesi
Transferden ortalam 12 gün sonra kandan bakılacak beta hcg testi ile tedavi neticesini öğrenebilirsiniz. Sonucunuzu mutlaka doktorunuzla paylaşmalısınız.
